کیفیت (گرید) بندی اسکناس
گرید بندی یا درجه بندی کیفیت اسکناس یکی از بحث های مفصل و پیچیده در میان کلکسیونر ها است.درجه بندی افراد مختلف از یک اسکناس می تواند متفاوت باشد.و به هیچ کدام از افراد نمی توان اشکال یا ایراد گرفت زیرا هر کس بنابه تجربه و دانش خود نظر می دهد و ممکن است برداشت افراد با یکدیگر متفاوت باشد.بنابراین در این حرفه، شخصی که کیفیت را تعیین می کند بیشتر از خود کیفیت ارجحیت دارد.کمپانی PMG و NGC یکی از معبر ترین مراکز برای تعیین کیفیت اسکناس و سکه هستند.
در گفتمان رایج میان کلکسونر های ایرانی عبارت هایی نظیر سوپربانکی،فوق سوپر بانکی،بانکی درجه یک و... وجود دارد. در استاندارد جهانی این عبارت ها وجود ندارند و فقط از کلمه بانکی استفاده می شود. این عبارات بیشتر در داخل بازار مجموعه داران ایرانی رایج است و خارج از مرز های کشور این عبارات به کلی باطل و ناشناخته هستند.
بنابه شاخصه های کیفیت گذاری استاندارد جهانی، برای تعیین درجه و کیفیت اسکناس ها 70 درجه وجود دارد. این درجه ها خود به شاخه های گوناگونی تقسیم می شوند.این شاخه ها عبارتند از :
UNC (uncirculated): بانکی (وارد چرخه نشده)
AU(almost uncirculated): تقریبا بانکی
EF (exteremly fine): بی نهایت عالی
VF (very fine): بسیار عالی
F (fine): عالی
VG (very good): بسیار خوب
G (good): خوب
لازم به ذکر است که کلمه بانکی مورد استفاده در میان کلکسیونر ها با کلمه بانکی در میان طلافروشان اشتباه گرفته نشود و هم چنین برای اسکناس های با کیفیت پایین تر که کلمه بانکی اطلاق نمی شود فقط به خاطر کیفیت گذاری است و در حالی که تمام این اسکناس ها از بانک چاپ و توزیع شده می باشند.
در ادامه به توضیحات بیشتر راجع به این درجه ها می پردازیم.
درجه کیفیت UNC 70
این درجه از کیفیت،بالاترین درجه ای است که یک اسکناس می تواند داشته باشد.برجستگی های اسکناس کاملا مشخص و خود اسکناس بدون کوچکترین سایش،زدگی،شکستگی،موج،اشتباهات چاپی است.و اسکناس درست در مرکز ثقل خود چاپ شده است و تمامی کادر های آن اندازه ای برابر دارند.
درجه کیفیت UNC69
این اسکناس تمام ویژگی های گرید قبلی را دارد با این تفاوت که شاید مقداری گریز از مرکز چاپ شده باشد.
درجه کیفیت UNC68
اسکناس دارای اشکالات بسیار جزئی نظیر زدگی یا لمس شدگی است و ممکن است درست در وسط چاپ نشده باشد.
درجه کیفیت UNC67
اسکناس از لحاظ ظاهری هیچ ایرادی ندارد(مگر بسیار جزئی که با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست).ولی چاپ اسکناس در مرکز صورت نگرفته است.
درجه کیفیت UNC66
شرایط گرید قبلی را دارد با این تفاوت که ایراد ظاهری آن کمی از گرید قبلی بیشتر است.
درجه کیفیت UNC65
آثاری از لک های بسیار ریز دیده می شود که از لمس شدگی به وجود آمده است.چاپ خارج از مرکز اسکناس کاملا مشهود است.
درجه کیفیت UNC64
اشکالات جزئی اسکناس در صورت مشاهده با دقت با چشم غیر مسلح قابل رویت است.
درجه کیفیت UNC63
اسکناس از لحاظ چاپ در مرکز اشکالاتی دارد و ممکن است شکستگی های بسیار ریزی بر روی اسکناس مشاهده شود
درجه کیفیت UNC62
اسکناس دارای اشکالات جزئی نظیر سایش،زدگی،شکستگی های ریزی است ولی هر گونه تا خوردگی ندارد.
درجه کیفیت UNC61
ممکن است در اثر بسته بندی اسکناس آسیب های جزئی دیده باشد.و نشانه هایی از موج و شکستگی و لک هایی روی اسکناس دیده می شود ولی در چرخه پولی قرار نگرفته است.و حالت بکر و برجسته خود را حفظ کرده است.
درجه کیفیت UNC60
به دلیل نداشتن ایراد شاخص در طبقه بانکی دسته بندی می شود.ولی ایرادات آن با چشم غیر مسلح کاملا مشهود است.
درجه کیفیت AU58
اسکناس یک ایراد شاخص نظیر شکستگی،موج،تا خوردگی دارد که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.
درجه کیفیت AU55
اسکناس بیش از یک مورد ایراد دارد و برجستگی های آن قابل لمس است.غالبا برای تای وسط های شدید از این کیفیت استفاده می شود.
درجه کیفیت AU50
شکستگی و لک روی آن دیده می شود.و اسکناس به مدت محدودی در چرخه پولی قرار گرفته است.
درجه کیفیت EF45
ایرادات اسکناس بیش از سه مورد است و رنگ آن کدر شده و ممکن است پارگی و یا سوراخ های جزئی داشته باشد.
درجه کیفیت EF40
هر کدام از ایراد ها نظیر شکستگی،سایش،لک،موج،پارگی ممکن است وجود داشته باشد و اسکناس در آستانه از دست دادن حالت بکری خود است.
درجه کیفیت VF35
ایرادات اسکناس نسبتا عمیق است و دیگر شاخصه هایی نظیر چاپ در مرکز ارجحیت ندارد.
درجه کیفیت VF30
اسکناس در چرخه پولی قرار گرفته است و علاوه بر افزونی ایرادات گرید 35، ممکن است حتی نوشته های خودکار نیز روی اسکناس وجود داشته باشد.
درجه کیفیت VF25
اسکناس حالت بکر خودش را از دست داده و رنگ آن نیز کدر است.و شکستگی های آن قابل شمارش نیست.
درجه کیفیت VF20
اسکناس حالت متفاوتی از گرید 25 ندارد با این تفاوت که کثیفی بیشتری دارد.
درجه کیفیت F15
اسکناس به مدت طولانی در چرخه پولی قرار گرفته و به شدت کثیف است.
درجه کیفیت VG10
اسکناس در آستانه پارگی است و دیگر هیچ اثری از بکری و برجستگی نیست.
درجه کیفیت G
اسکناس ایرادات بسیاری دارد و اگر اسکناس نایابی نباشد ارزش کلکسیونی ندارد و در غیر اینصورت این کیفیت از اسکناس ها توسط کلکسیونر های بسیار آماتور جمع آوری می شود.
تحقیق و گردآوری: محمدرضا اجلالی
بهمن 1401
پرسش کاربران