موزه آذربایجان
پس از موزه ملی ایران ، موزه آذربایجان به عنوان دومین موزه باستانشناسی ایران شناخته میشود. این موزه را میتوان از موزه های مهم کشور به حساب آورد که در شهر تبریز واقع شده است و در نزدیکی مسجد کبود قرار دارد. در این موزه آثاری از دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی قرار دارد که جزو آثار تاریخی و هنری این دوران هستند. همچنین موزه آذربایجان در تاریخ 1390/10/08 هجری شمسی به شماره 30564 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طرح تأسیس این موزه در سال های 1306 و 1307 هجری شمسی همزمان با برقراری نمایشگاهی از سکه های تاریخی تبریز در کتابخانه تربیت ، مطرح شد منتهی اجرای این طرح بسیار طول کشید و در همین مدت هم اکثر آثار هنری و تاریخی در شهر تبریز به صورت نمایشگاهی به نمایش گذاشته میشد. در سال 1336 هجری شمسی در حدود 202 عدد اثر تاریخی که متعلق به موزه ایران باستان بودند ، به تبریز ارسال شدند تا در کتابخانه ملی تبریز به نمایش گذاشته شوند. این نمایشگاه جزو مهمترین نمایشگاه های قبل تأسیس موزه آذربایجان در تبریز بود. بعد از این نمایشگاه هم اکثر آثار تاریخی شهر تبریز از جمله انواع اشیاء تاریخی در دبیرستان نجات نگهداری میشدند و در آنجا نیز به نمایش درمیآمدند.
در سال 1337 هجری شمسی سرانجام ساخت بنای موزه آذربایجان آغاز شد و در سال 1341 به صورت رسمی به بهره برداری رسید.
نقشه تنظیمی این بنا را باستانشناس فرانسوی به نام آندره گدار تهیه کرد که ملهم از معماری محلی در آذربایجان ایران میباشد و رئیس وقت اداره فرهنگ تبریز ، اسماعیل دیباج نیز ، آن را تنظیم نموده است.
موزه آذربایجان از سه سالن بزرگ که هر یک به متراژ 800 متر مربع میباشند ، تشکیل شده است.
در سالن طبقه زیرزمین مجسمه های ساخته شده توسط احد حسینی نگهداری میشوند. مجسمه های احد حسینی یک دید عمیق نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان دارند که مربوط به طول سده های گذشته ، عمدتاً سده بیستم ، میباشند.
از جدیدترین بخش های موزه آذربایجان میتوان به بخش سنگ نگاره های تاریخی اشاره کرد که در طبقه زیرزمین واقع هستند. در بین این سنگ نگارهها مجموعهای از پیکره های انسانی ، سنگ های کتیبه دار ، مجسمه های سنگی ، سنگ گورها و قوچ های سنگی وجود دارند که در این طبقه به نمایش گذاشته شدهاند.
طبقه اول موزه آذربایجان بخش مربوط به آثار تاریخی دوران پیش از تاریخ و پیش از اسلام میباشد. سفال های مربوط به تپه اسماعیل آباد با قدمتی هفت هزار ساله از جمله آثار تاریخی این طبقه هستند. سنگ های معدنی سرپانتین که در جیرفت پیدا شدهاند ، قدمتی به دوران پیش از تاریخ دارند. بر روی این سنگها تصاویر انواع گیاهان و حیوانات وجود دارد. مجسمه الهه زن که ارزش زن در دوران ایران باستان را به تصویر کشیده است ، ارزشی سه هزار ساله دارد. این مجسمه از رستم آباد گیلان پیدا شده است. ریتون های مربوط به دو تا سه هزار سال پیش نیز در این موزه قرار دارند.
در سال 1378 هجری شمسی در اطراف مسجد کبود ، اجساد مرد و زنی پیدا شد که قدمتی سه هزار ساله داشتند. این اجساد از بقایای گورستان سه هزار ساله ای هستند که برای بازدید عموم به موزه آذربایجان منتقل شدهاند. در انتهای سالن این طبقه سنگ بسمالله نگهداری میشود که اثر محمدعلی قوچانی میباشد. این سنگ دارای پنج قسمت است که چهار قسمت آن قاب و یک قسمت متن آن میباشد.
آثار طبقه اول موزه آذربایجان بیشتر مربوط به آثار سده چهارم هجری میباشد که اکثراً هم از نیشابور هستند و بسیار قدیمی میباشند. در بین این آثار ویژگی هایی وجود دارد که یکسان هستند. استفاده از خط کوفی ، لعاب سفید و نقش های اسلیمی جزو موارد اصلی این آثار است. همچنین در بین آثار قدیمی این طبقه میتوان به قفل رمزی سده ششم هجری و ظروف سفالی دوره ایلخانان اشاره کرد.
در طبقه اول سالنی مخصوص برای سکهها و مهر های تاریخی ایران نیز وجود دارد که از قدیمیترین آثار این سالن میتوان به سکه های قدیمی ضرب شده دوره هخامنشیان تا قاجاریان اشاره کرد. البته نمونه هایی از مهر های تاریخی ایران نیز در این بخش نگهداری میشوند.
آدرس موزه: استان آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان امام، جنب مسجد کبود
زمان بازدید: همه روزه از ساعت 9 الی 17 به جز ایام تعطیلی های رسمی
شماره تماس: 04135261696
تحقیق و گردآوری: گروه کارشناسی ایران سکه
بهمن 1401
پرسش کاربران