موزه جواهرات ملی ایران
در خیابان فردوسی تهران ساختمان بانک مرکزی ایران قرار دارد که در زیرزمین این ساختمان جواهرات و اشیاء سلطنتی دوره های تاریخی ایران به صورت موزه در آن نگهداری میشوند. موزه جواهرات ملی را به عنوان خزانه جواهرات ملی نیز میشناسند و قرار گرفتن این موزه در داخل بانک مرکزی ایران بسیار جالب توجه میباشد.
این جواهرات بیشتر از نظر اقتصادی ، نشانگر سلیقه بسیار زیبای صنعتگران و هنرمندان ایران در طول تاریخ است که جزو میراث هنری و تاریخی کشور هستند و به عنوان نماینده هنر های مستظرفه کشور میباشند. جواهرات این موزه در طول تاریخ نشانگر جلال ، شکوه و قدرت پادشاهی پادشاهان مختلف ایران میباشد و حتی پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه مملکتی نیز محسوب میشوند.
خوشبختانه تمامی این جواهرات به صورت مجموعهای نفیس و گرانقدر در قالب موزه در معرض دید عموم قرار دارند و بسیاری از جواهرات سلطنتی ایران را از دوره صفویه ، افشاریه ، قاجاریه و پهلوی در خود جای داده است.
تا قبل از دوره صفویه هیچ پادشاهی نسبت به جمعآوری و نگهداری جواهرات رغبتی نداشت ولی پادشاهان این دوره نسبت به این امر علاقمند شدند و با ارسال سفرایی به کشورهای همجوار ، انواع جواهرات و سنگ های زینتی را خریداری کرده و نگه داشتند.
حمله افغانها به ایران مقداری از این جواهرات را از کشور خارج نمود ولی با لشکرکشی نادر شاه افشار به افغانستان ، بخش قابل توجهی از این جواهرات به کشور بازگردانده شدند. همچنین نادر شاه افشار نسبت به بازپسگیری بخش دیگری از این جواهرات بسیار مصمم بود و به همین خاطر هم نامه های متعددی را برای هندوستان ارسال کرد ولی زمانی که پاسخی برای این نامهها از جانب هندوستان ارائه نشد ، وی به این کشور هم لشکرکشی کرد. این حمله باعث شد که پادشاه هندوستان هدایا و جواهرات بسیار زیادی را به نادر شاه اهدا کند. البته بخشی از این هدایا و جواهرات به کشور بازگردانده نشدند.
نادر شاه پس از بازگشت از هندوستان مقداری از این جواهرات را به رسم آن زمان به حاکمان و پادشاهان کشورهای اطراف واگذار کرد ، بخش دیگری را به آستان قدس رضوی اهدا و بخش دیگری را هم به سپاهیان لشکر اعطا کرد.
با قتل نادرشاه توسط یکی از سردارانش به نام احمد بیگ افغان ابدالی ، وی بخشی از جواهرات را نیز غارت کرد و از کشور خارج نمود. در بین این جواهرات الماس کوه نور که جزو جواهرات مشهور بود ، نیز قرار داشت که بعدها به ملکه انگلستان اهدا شد. این الماس هرگز به کشور بازگردانده نشد.
زمان قاجاریه تعدادی از این جواهرات دوباره جمعآوری شدند و در کاخ گلستان نگهداری میشدند. پس از قاجاریه ، رضا شاه پهلوی جواهرات را به زیرزمین کاخ مرمر منتقل کرد. سال 1316 هجری شمسی پس از اینکه ساختمان بانک ملی ایران تکمیل شد ، بخشی از این جواهرات به موزه جواهرات ملی ایران منتقل شدند و پشتوانه اسکناس ایران گردیدند. بعدها نیز وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفتند.
پس از دوره پهلوی اول ، در سال 1322 این جواهرات در یکی از خزانه های بانک ملی به نمایش عموم گذاشته شدند.
ساختمان خزانه امروزی در سال 1334 ساخته شد. پس از انتقال مالکیت این جواهرات به بانک مرکزی در سال 1339 ، جواهرات به موزه جواهرات ملی منتقل شدند. موزه جواهرات ملی تا قبل از انقلاب فعالیت داشت ولی بعد از انقلاب تعطیل شد اما در سال 1369 دوباره فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون نیز این جواهرات قابل نمایش برای عموم میباشند.
آدرس موزه: تهران، میدان امام خمینی، خيابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول، روبهروی سفارت ترکیه، ساختمان بانک مرکزی ايران، خزانه جواهرات ملی
زمان بازدید: روزهای شنبه تا سهشنبه از ساعت 14 تا 17 بازدید عموم آزاد است و روزهای چهارشنبه تا جمعه و تعطیلات رسمی کشور تعطیل می باشد.
شماره تماس: تلفن گویای 64464700
تحقیق و گردآوری: گروه کارشناسی ایران سکه
بهمن 1401
پرسش کاربران