رکورد داران سکه

در این مقاله می خواهیم به رکورد داران سکه های ماشینی تاریخ ایران بپردازیم. بدیهی است که منظور ما از رکورد داران شامل سکه های نمونه و ارور نمی باشد. بلکه آن سکه هایی است که به صورت رایج توسط ضرابخانه ضرب و در بانک ها و بازار توزیع شده اند. وزن و جنس و بسیاری از مشخصه های یک سکه بستگی به نوع حکومت،شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه، ایدئولوژی حکومت و هم چنین میزان تکنولوژی ضرابخانه دارد.در ادامه به بهترین ها یا در واقع رتبه یک های مجموعه داری سکه از نظر ساختار و ویژگی های مختلف می پردازیم.

بزرگترین و سنگین ترین سکه

یکی از زیبا ترین سکه های ایران مربوط به دوره پهلوی اول به نام 5 ریال است. پنج ریال برای اولین بار در تاریخ ایران در دوره رضا شاه ضرب شد. بنابه مصوبه مجلس مبنی بر تغییر واحد پولی ایران (1308 ه.ش) از دینار به ریال،از سال 1310 تا 1313 سکه 5 ریال رضاشاه به وزن 25 گرم از جنس نقره با عیار828 ضرب شد.این سکه یکی از زیباترین و محبوب ترین سکه های ماشینی ایران در میان مجموعه داران می باشد.همچنین رکورد دار سنگین ترین و بزرگترین سکه ماشینی ایران نیز به این سکه تعلق دارد.به طوری که هر 40 عدد از این سکه وزنی بالغ بر یک کیلوگرم دارد.

ضخیم ترین سکه

ناصرالدین شاه قاجار به مدت قریب به پنجاه سال بر ایران حکومت کرد.سکه های زیادی با طرح های مختلف در دوران سلطنت ایشان ضرب شد.یکی از آن ها 200 دینار ناصری بود.که فقط در دو تاریخ (1300و1301)هجری قمری ضرب شدند.این سکه با وزن 20.15 گرم و ضخامت تقریبی 3.3 میلی متر ضخیم ترین سکه ماشینی ایران است.روی این سکه نوشته رایج مملکت ایران و مبلغ سکه و تاریخ وجود دارد و پشت آن منقش به برگ بلوط و زیتون و نقش خورشید و تاج می باشد.

باریک ترین سکه

سکه های شاهی احمد شاه قاجار با ضخامت 0.3 میلی متر،باریک ترین سکه ماشینی تاریخ ایران است.

کوچکترین سکه

سکه های ربعی ضرب شده در ادوار پادشاهان قاجار و پهلوی اول با قطر بالغ بر 15 میلی متر، کوچک ترین سکه ماشینی تاریخ ایران است.

سبک ترین سکه

سکه های شاهی قاجار کمتر از یک گرم وزن دارند،در میان همه آن ها سکه شاهی احمد شاه قاجار با وزن تقریبا 0.5 گرم سبک ترین سکه ماشینی تاریخ ایران است.

کم ارور ترین سکه

صد البته که در انتخاب کم ارور ترین سکه ، تعداد تیراژ ضرب سکه و سال های متوالی ضرب تاثیر گذار است.ممکن است سکه ی ربعی پهلوی اول که در دو سال به صورت محدود ضرب شده است،تعداد ارور کمتری داشته باشد. ولی ما ملاک انتخاب مان را با در نظر گرفتن بیشترین ضرب در طی سال های متوالی و با کم ترین ارور دیده شده قرار می دهیم.

سکه های 250 ریال بای متال با آلیاژ نیکل و برنز که از سال 1372 تا 1382 لاینقطع و در تیراژ بالا ضرب شدند، جزو کم ارور ترین سکه های ماشینی ایران هستند.

پر ارور ترین سکه

برای تعیین تعداد ارور ها ما هیچ منبعی خاصی داریم و تنها راهنمای ما تجربه مجموعه داران است.سکه 2000 دینار خطی مظفرالدین شاه بنابه گواه بسیاری از مجموعه داران پر ارور ترین سکه تاریخ ایران است.به طوری که برخی از مجموعه داران علاقه مند به دوره قاجار اقدام به جمع آوری ارور های این سکه نظیر چرخش، سورشارژ تاریخ،پولک ناقص،مکرر ها،خارج از مرکز و... می کنند.

پر طرح ترین سکه

سکه 1000 ریال دوره جمهوری اسلامی با انواع طرح هایی نظیر پل خواجو و مدرسه فیضیه، یادبودی های عید غدیر،عید قربان، آمار، عید نیمه شعبان پر طرح ترین سکه ای است که با یک مبلغ و با طرح ها و قالب های مختلف ضرب شده است.

بی ارزش ترین سکه

چه بسا تمام سکه های ضرب شده در تاریخ ایران امروز از ارزشی برخوردار نیستند بنابراین ارزشمند بودن سکه را باید در زمان و چارچوب تاریخی خود آن دوره مشخص کرد.

سکه های 1 ریال دماوند که از سال 1371 تا 1376 که به جز در سال 1375 ضرب شدند.بنابه شرایط اقتصادی و تورم موجود در جامعه بی ارزش ترین سکه تاریخ ایران هستند.این سکه ها به دلیل عدم استقبال مردم خود به خود از چرخه پولی حذف گردیدند. بعد ها بانک مرکزی در اقدامی بی سابقه پک های کلکسیونی را روانه بازار کرد که سکه های 1 ریال دماوند نیز در میان آن ها بود.

پر واریته ترین سکه

سکه 10 ریال 1364 دوره جمهوری اسلامی با 8 مدل مختلف، پر واریته ترین سکه تاریخ ایران است.

پر مصرف ترین سکه

سکه 50 دینار مسی با طرحی شبیه به دیگر سکه های دیناری قاجار برای اولین بار در تاریخ 1293ه.ق و سپس در سالیان مختلف ضرب شد. این سکه تا دوره رضا شاه پهلوی مورد استفاده قرار گرفته و بعد از آن با طرح برنزی و ضخیم و باریک و آهنی تا سال 1358 در ادوار مختلف ضرب و استفاده می شده است.

بی تکرار ترین سکه

منظور ما از سکه های بدون تکرار، سکه های یادبودی که برای مناسبتی ضرب می شوند،نیست. بلکه آن سکه هایی است که با یک مبلغ و طرح مجزا به دستور بانک مرکزی و برای استفاده رایج ضرب شدند. سکه 1دینار و 2 دینار دوره رضاشاه پهلوی بنا به دلایلی به صورت محدود با یک طراحی خاص و فقط در یک سال ضرب شد.

کمیاب ترین سکه

در تعیین کمیاب یا فراوانی، سکه های نمونه،واریته یا ارور ملاک انتخاب ما نیستند بلکه، مد نظر ما سکه هایی هستند که توسط بانک مرکزی یا ضرابخانه دولتی به ضرب انبوه رسیده اند.در ادامه به سکه های ماشینی کمیاب هر دوره از تاریخ ایران اشاره می کنیم.

جمهوری اسلامی

سکه 1 ریال دماوند 1376 به علت ضرب با تیراژ پایین کمیاب ترین سکه دوره جمهوری اسلامی است.

پهلوی دوم

در میان برخی از مجموعه داران در مورد کمیابی در میان دو سکه 5 ریال1329 و 10 ریال 1326 اختلاف نظر وجود دارد. ولی به نظر ما 5 ریال 1329 کمیاب ترین سکه در دوره محمدرضا پهلوی است.